De Tuinman is net als de stadsmarinier of de stadswacht een iconisch figuur voor Rotterdam. De tuinman staat symbool voor groei, menselijke maat, samenwerken, de stad als tuin die ieder jaar mooier wordt.

De Tuinman is een nieuwe stadsprofessional met een visie, methode en team achter zich, die door koppeling van doelstellingen en samenwerking, wijken via een participatieve beheer- en onderhoudspraktijk aanzienlijk groener en kindvriendelijker maakt. Aanpak is gebaseerd op tien jaar ervaring en inzichten opgedaan in de Creatief Beheer praktijk en is in diverse projecten zeer effectief gebleken.

De Tuinman richt zich als een nieuwe stadsprofessional op de ontwikkeling van het ‘sociale groen’ in een wijk. Hieronder verstaan we de ‘natuurlijke’ interactie tussen mensen, planten en dieren. De Tuinman anno 2012 heeft dus naast verstand van planten en de natuur, ook verstand van mensen. Immers in de stad is een vitale buitenruimte een samenspel van mensen, planten en dieren, kortom alles wat groeit, bloeit en ons altijd weer boeit. 

Mensen hebben elkaar en de (stads)natuur nodig om zich te kunnen ontwikkelen. Traditionele taken als tuinieren, klussen, handwerk en koken hebben naast een direct gezond effect, ook een interactieve communicatieve meerwaarde. Het stimuleert in hoge mate de eigen verantwoordelijkheid en het zelforganiserend vermogen binnen gemeenschappen. De Tuinman streeft naar maximaal beheer en onderhoud en maximaal groen en dit kan alleen als bewoners meedoen en alle professionals samenwerken. Bewoners doen alleen mee als ze het leuk vinden, er goed in zijn en het ook nuttig vinden. Met andere woorden als ze er iets voor terug krijgen. Maar het ‘rendement’ gaat verder. Want een veilige, sociale en groene openbare ruimte is direct gecorreleerd met hogere vastgoedprijzen en betere gezondheid en welzijn voor bewoners.

Creatief Beheer beschouwt een buurtgemeenschap (ongeveer 5000 mensen) als een zichzelf organiserend systeem, dat door structurele en intelligente interventies beduidend beter gaat functioneren.  

Onderhoud van de openbare ruimte met haar perken en borders, veldjes en plantsoenen wordt traditiegetrouw als kostenpost gezien. Voor Creatief Beheer vormen deze groenplekken echter de kansenzones van de stad; een gezonde stad heeft een gezonde buitenruimte.

Groen is goedkoper dan grijs, maar dan moet het wel verzorgd worden. Dit kan alleen als het beheer en onderhoud niet als kostenpost, maar als verdienmodel en ontwikkelaar wordt benaderd. Hetgeen wil zeggen dat er een transformatie dient plaats te vinden van een statisch beheermodel naar een dynamisch groeimodel.

-       Een leefbare buitenruimte ontstaat niet vanachter een bureau, maar in interactie tussen bewoners en bouwers.

-       Iemand moet de eerste paal in de grond slaan om de buurt in beweging te krijgen en die paal hoeft niet meteen op de goede plaats te staan. De bouwers/tuinmensen mogen en kunnen dan ook niet vertrekken als iets ‘af’ is.

-       Een goede buitenruimte is nooit af, maar past zich (langzaam of sneller) aan aan de veranderende wensen en samenstelling van de omwonenden, het is een continu groeiproces.

-       Omwonenden maakt het niet uit of er een gerenommeerd ontwerpbureau aan bijvoorbeeld een plein heeft gezeten, zij willen een plein dat hen bevalt.

-       Omwonenden moeten het betrouwbare gevoel hebben dat zij meegewerkt hebben, dat begint bij het ‘binnenhalen’ van een of twee omwonenden. Niet in zware werkgroepen, of door enquêtes, maar door ze de mogelijkheid te bieden een stuk te adopteren, en een inzet te leveren waar ze vervolgens wel op aangesproken kunnen worden, door een Tuinman die hen kent en de buurtmores begrijpt.

-       Kinderen kunnen en mogen meedoen, bij voorkeur wel zelfs. Hun eigen zichtbare bijdrage levert blijvende herinnering op.

-       Niemand maakt zijn eigen plein vies, eigen is pas eigen door de bijdrage die geleverd is.

De subsidie zal worden ingezet ten einde deze transitie van een statisch beheer- en onderhoudsmodel tot een dynamisch groeimodel te begeleiden. Dit betekent in feite een omkering van de focus van de vele diensten en organisaties, die actief zijn in de wijk. Uit onze ervaring blijkt dat dit het best gefragmenteerd met deelprojecten (waarin doelstellingen worden gekoppeld) en samenwerking kan geschieden, waarbij geleidelijk het totale draagvlak en output groeit.

De subsidie dient per wijk te worden verdubbeld via een privaat publieke financieringsconstructie, waarbij belanghebbende marktpartijen meebetalen aan het transitieproces. De investering in dit traject is relatief laag en geeft op termijn een veelvoudig en duurzaam rendement via waardecreatie gemeenschap en vastgoed (aantrekkelijkere wijk) en kostenreductie (daling zorgvraag, stijging sociale cohesie, minder verhuizingen, minder vandalisme). Er wordt gewerkt met bestaande partijen en budgetten, dus als eenmaal een structurele transitie heeft plaatsgevonden is deze zeer duurzaam.

Opzet is in zoveel mogelijk Rotterdamse wijken een driejarig traject te starten. Als voorbeeld van een dergelijk traject kan de o.a. de Oleanderbuurt (ecowijken) dienen, waar we reeds vier jaar actief zijn en waar het resultaat nu zichtbaar en communiceerbaar is.

Het is de bedoeling dat van het totale project een inspirerende werking uitgaat naar nog meer wijken en dat de ervaring en aanpak worden overgenomen. Immers als meer mensen het begrijpen, werkt het beter. En wie wil er nu niet wonen in een wijk met TUINMAN. Bovendien bespaart het op alle fronten kosten en voegt het waarde toe !

De komende tijd werken we het project verder uit. We hopen dat we een van de vijf projecten worden waarop de Rotterdammers in 2012 kunnen stemmen. Tot die tijd gaan we op zoek naar ‘Vrienden van de Tuinman’, dit zijn organisaties en mensen, die enthousiast zijn over het project en denken te kunnen bijdragen op de een of ander manier…